سن و مراحل رشد کودک

برای والدین چیزی راضی کننده‌تر از تماشای رشد کودک خود و طی کردن سن و مراحل رشد کودک نیست. برای والدین خوبی چون شما مهم است که چنین مراحلی را درک کنید و برای آنها آماده شوید.

مراحل رشد کودک :

• تولد – 1 ماهگی
• 1 – 3 ماهگی
• 3 – 6 ماهگی
• 6 – 9 ماهگی
• 9 – 12 ماهگی
• 12 – 18 ماهگی
• 18 – 24 ماهگی
• 2 – 3 سالگی
• 3 سالگی و بیشتر
برای کسانی که تازه والدین شده‌اند، هر لحظه‌ای که نوزاد می‌سازد می‌تواند کاملاً خسته کننده اعصاب باشد. شما بین احساس شادی در مورد کاری که کودک شما انجام می‌دهد و ترس از ندانستن این که آیا آن رفتار درستی برای کودک شما است یا نه، نوسان می‌کنید و مردد هستید. هر کودک مراحل خیلی متفاوتی از رشد را طی می‌کند که هر یک به اندازه‌ی دیگری مهم هستند. در سالهای اولیه بعد از تولد کودک‌تان، شما متوجه خواهید شد که تغییرات زیادی در خود رفتاری و روان شناسی کودک رخ می‌دهد. هر والد مفتخری از تماشای چنین تغییراتی می‌تواند احساس نشاط و انتظار بکند. به عنوان یک والد درگیر که چنین تغییراتی را درک می‌کند، شما می‌توانید با شرکت و تعامل فعال با کودک خود در طول مراحل مختلف رشد، مطمئن شوید که او برای مراحل مختلف آماده است.
به عنوان یک والد، برای شما اهمیت بسیار دارد که دانش و درک مناسب و درستی از مراحل مختلف رشد کودک خود داشته باشید. شما باید سن متوسطی که کودک‌تان در آن می‌تواند تمام مهارت‌های شامل رشد را (نظیر غلت خوردن، چهار دست و پا رفتن، نشستن، خندیدن، صحبت کردن و آموزش دستشویی رفتن) یاد بگیرد بدانید. هر چه درک شما عمیق‌تر باشد، برای انجام کار درست برای کودک خود، بهتر مجهز می‌شوید.
نقطه عطف، یک عبارت والدینی است که به عنوان سطحی استاندارد برای کسب موفقیت کودک در مرحله‌ا‌ی خاص به کار می‌رود. اما، مهم است که بدانید اگر چه نقاط عطف به عنوان ابزار بزرگی برای ارزیابی رشد کودک شما مطرح شده‌اند ولی ثابت و معین و تخمین‌های سختی نیستند و تنها سختی آنها به این دلیل این است که کودکان در فرآیند زندگی و یا رشد خود با هم دیگر فرق دارند. برخی کودکان در الگوهای رشد خود جلوتر هستند در حالی که برای برخی ممکن است کمی زمان بیشتری طول بکشد. به عنوان یک والد، مهم است که صبور و شکیبا باشید و اگر برای کودک شما، کمی زمان بیشتری لازم است تا به مرحله‌ی مشخصی از رشد برسد، نگران نشوید. جدولی که در این مقاله داده شده است باید به شما کمک کند که درک کنید نقاط عطف مختلف برای کودکان در سنین مختلف کدام‌ها هستند. شما می‌توانید از شاخصی که در سمت راست شما داده شده است استفاده کنید تا شما را به بخشی که علاقه‌ی بیشتری دارید راهنمایی کند.

نوزاد تا 1 ماهگی :

رشد فیزیکی:

• توانایی ایجاد تمایز بصری
• تشخیص صحبت، صدا و بو
• توانایی حرکت دادن سر خود
• افزایش وزن و اندازه نوزاد
• شروع کردن به خندیدن
• ممکن است اغلب گریه کند تا خود را بیان کند
• می‌خواهد از هر سه تا چهار ساعت بخورد
• تقریباً دو سوم کل روز را می‌خوابد
رشد عاطفی: بیشتر نوزادان حس تعمیم یافته تنش و استرس دارند چون حس عمومی بیچارگی دارند. آنها هم چنین ممکن است علائم پریشانی و اضطراب و خوشی و لذت را از خود نشان دهند.
رشد اجتماعی: نوزادانی که حتی یک ماه ندارند دوست دارند تمایلات غیر اجتماعی از خود نشان دهند.

1 – 3 ماهگی :

رشد فیزیکی:

• دوست دارند واضح‌تر به صدا واکنش دهند و در مقابل، پاسخ دهند
• توانایی تغییر حالات چهره، از خود صدا درآوردن و غل غل کردن
• به حمایت کمتری برای سرش نسبت به قبل نیاز دارد چون کنترل سر خود را به دست می‌آورد
• نشانه‌های توانایی حرکت کردن
• انعکاس و حرکت بهتر برای به چنگ گرفتن اشیا
• افزایش دوره‌های زمانی خواب
رشد عاطفی: این سنی است که نوزاد شروع می‌کند به علاقه و محبت واکنش دهد و نشانه‌های لذت بردن از در آغوش کشیده شدن را از خود نشان می‌دهد.
رشد اجتماعی: شما متوجه خواهید شد که نوزاد‌تان حالا شروع می‌کند به لبخندها و خنده‌ها واکنش دهد و روی چهره‌ها ثابت بماند. این شروع رشد اجتماعی او است.

3 – 6 ماهگی :

رشد فیزیکی:

• حرکت بیشتر؛ توانایی غلت خوردن و چهار دست و پا رفتن با کشیدن خود روی شکم‌شان
• بازی با انگشتان دست و پای خود
• نشستن با کمترین حمایت و پشتیبانی و یا تکیه دادن به دستان خود در وضعیت سه پایه
• وزن نوزاد باید نسبت به وقتی که به دنیا آمده بود دو برابر شود
• گریه کردن‌های انفجاری به دلایل ویژه محدود شده‌اند
• همکاری و مهارت‌های حرکتی بهتر
• توانایی ایجاد و لذت بردن از صداها
• تعداد دفعات تغذیه کاهش می‌یابند
• الگوهای خواب قابل پیش بینی‌تر می‌شوند
• با بازی‌های ساده، توجه‌شان جلب می‌شود
رشد عاطفی: در این سن، بیشتر نوزادان شروع می‌کنند که سطح مشخصی از وابستگی را به مادران خود و جستجوی آنها نشان دهند.
رشد اجتماعی: در این سن است که کودکان شروع می‌کنند مادران خود را تشخیص دهند و انتظار دارند که به آنها لباس بپوشانند و حمام کنند و هم چنین توقع دارند که بازی‌های ساده‌ای با والدین خود بازی کنند.

6 – 9 ماهگی :

رشد فیزیکی:

• توانایی نشستن بدون کمک
• تلاش برای ایستادن
• بیشتر نوزادان شروع می‌کنند که چهار دست و پا بروند و یا حداقل تلاش می‌کنند که تا این زمان چهار دست و پا بروند
• توانایی ایجاد صداهای صامت مختلف
• کنترل بهتر روی کارها
• دندان درآوردن ممکن است در این زمان شروع شود
• شروع می‌کنند که به غذاهای جامد عادت کنند
رشد عاطفی: یک پدیده کاهش خارج از دید و خارج از ذهن وجود دارد، وقتی که آنها شروع می‌کنند به دنبال چیزهایی بگردند که به آنها وابستگی و دلبستگی دارند.
رشد اجتماعی: در این سن است که بیشتر والدین متوجه اضطراب از بیگانه در کودکان خود می‌شوند. این امکان وجود دارد که آنها از بیگانه‌ها و افراد ناآشنا بترسند و در کنار آنها گریه بکنند.

9 – 12 ماهگی :

رشد فیزیکی:

• توانایی نشستن خودشان بدون کمک دیگران
• تلاش برای ایستادن با گرفتن چیزهای دیگر
• توانایی ادا کردن اولین کلمات خود
• توانایی برقرار ارتباط موثر برای به دست آوردن هدف خود
• توانایی‌های همکاری و به چنگ آوردن بهتر
رشد عاطفی: بیشتر نوزادان دوست دارند که ترس را وقتی که از مادرانشان جدا می‌شوند از خود نشان دهند. آنها مضطرب می‌شوند و ممکن است حتی کج خلقی و عصبانیت از خود نشان دهند.
رشد اجتماعی: بیشتر نوزادان این گروه سنی به نام‌های خود واکنش می‌دهند و هم چنین انعکاس خود را تشخیص می‌دهند. آنها هم چنین ممکن است توانایی پیروی از دستور العمل‌ها را داشته باشند.

12 – 18 ماهگی :

رشد فیزیکی:

• توانایی راه رفتن بدون هیچ گونه کمکی و یا با کمک محدود
• به واژگان آنها اضافه می‌شود به جز نام والدین
• مهارت‌های حرکتی بهتر و همکاری خوب
رشد عاطفی: افزایش استقلال عاطفی ادامه پیدا می‌کند اما ترس کاهش می‌یابد و کمی اعتماد بیشتر ایجاد می‌شود.
رشد اجتماعی: نوزادان این سن تمایل دارند شدیداً کنجکاو باشند و کشف محیط اطراف خود را شروع می‌کنند. در این مرحله مهم است که والدین چشم باز و مراقبی روی نوزاد خود داشته باشند.

18 – 24 ماهگی :

رشد فیزیکی:

• افزایش واژگان و توانایی درک بهتر چیزها
• با کمک کمی از پلکان بالا می‌روند
• مهارت‌های حرکتی بهتر و همکاری بهتر
• کنترل بهتر شکم و مثانه
• الگوی خواب درست
رشد عاطفی: نوپاوگان زیادی در این سن اگر آنچه که می‌خواهند به دست نیاورند، تمایل دارند کج خلقی و عصبانیت از خود نشان دهند. آنها هم چنین از احساسات افراد دیگر بیشتر آگاه می‌شوند و آنها را در برخی وضعیت‌ها بازتاب می‌دهند.
رشد اجتماعی: اضطراب در کنار نوپاوگان دیگر ممکن است یک الگوی رفتاری اجتماعی رایج و معمول باشد. آنها هم چنین ممکن است وقتی فکر کنند که وضعیت‌های ناخوشایندی رخ خواهند داد، از خود اضطراب نشان دهند.

2 – 3 سالگی :

رشد فیزیکی:

• توانایی صحبت کردن با جملات کامل
• توانایی درک و پیروی از قوانین
• مهارت‌های حرکتی قابل اعتمادتر می‌شوند و آنها دوست دارند راه بروند، بپرند و به آسانی بالا بروند
• توانایی پوشیدن لباس توسط خودشان
• توانایی نام بردن و طبقه بندی چیزها
رشد عاطفی: برخی کودکان این گروه سنی دوست دارند تمایلات منفی و تندی از خود نشان دهند. آنها ممکن است کج خلقی از خود نشان دهند. آنها هم چنین توانایی شناسایی احساسات مختلف از حالات چهره را دارند و به آنها واکنش می‌دهند.
رشد اجتماعی: کودکان زیادی تمایل به تقلید از والدین خود را نشان می‌دهند. آنها هم چنین یک لزوم سر سختانه دارند تا از روتین‌ها بدون هیچ مزاحمتی پیروی کنند.

3 سال و به بالا :

رشد فیزیکی:

• متکی به نفس و توانایی کمک به خود با کمترین یاری و کمکی
• واژگان کارآمد و توانایی فهماندن به کسی با سهولت زیاد
• توانایی شناخت رنگ، شکل‌ها و اندازه‌ها
• توانایی رسم دایره‌ها و شکل‌هایی از نوع مختلف
• تصمیم می‌گیرد که دستشویی کردن را آموزش ببیند
رشد عاطفی: کودکان این سن اغلب توانایی نشان دادن محبت و علاقه خود و انجام این کار با سهولت زیادی دارند. آنها هم چنین توانایی احساس عواطفی چون گناه و غرور را دارند.
رشد اجتماعی: بیشتر کودکان در این سن مدرسه را شروع می‌کنند و تمایل دارند به آسانی دوست پیدا کنند. آنها تمایل دارند دستیار و همکار باشند و دوست دارند چیزها را تقسیم کنند. آنها هم چنین تمایل دارند نقش‌هایی را برعهده بگیرند که توسط جنس موافق خودشان انجام می‌شوند.
تعامل با کودک خود بخش خیلی مهمی از مراحل اولیه رشد آنها را شکل می‌دهد. این دلیل این است که چرا ضروری است شما سن و مراحل مختلف رشد کودک را درک کنید و آنجا برای کودک خود باشید به خصوص وقتی که او به شما نیاز دارد.